Rozwód / Unieważnienie małżeństwa
Od rozwodu należy odróżnić unieważnienie małżeństwa. O ile rozwód najczęściej następuje z przyczyn, które miały miejsce już po zawarciu związku małżeńskiego, przyczyną unieważnienia małżeństwa są okoliczności, które istniały w dacie jego zawierania.
Jakie mogą być przyczyny unieważnienia małżeństwa?
Małżeństwo jest nieważne jeżeli zostało zawarte pomimo istnienia okoliczności wyłączających możliwość jego ważnego zawarcia – tzw. przeszkód małżeńskich. W naszym systemie prawnym podstawę unieważnienia małżeństwa mogą stanowić następujące okoliczności:
-
Nieukończenie przez małżonków 18 lat.
Uwaga! Nie można żądać małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli przed wytoczeniem powództwa małżonek ten wiek osiągnął. Mężczyzna nie może również domagać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli kobieta zaszła w ciążę.
-
Ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków (istniejące w dacie zawierania małżeństwa).
Uwaga! Nie można domagać się unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia jeżeli ubezwłasnowolnienie zostało uchylone.
-
Stan chroby psychicznej albo niedorozwoju psychicznego.
Uwaga! Nie można domagać się unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z małżonków po ustaniu tej choroby.
-
Pozostawania przez którąkolwiek ze stron w chwili zawierania małżeństwa w już wcześniej zawartym związku małżeńskim.
Uwaga! Nie można domagać się unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez którąkolwiek ze stron w chwili zawierania małżeństwa w już wcześniej zawartym związku małżeńskim, jeżeli małżeństwo to zostało rozwiązane lub unieważnione.
-
Stosunek pokrewieństwa względem drugiego małżonka: w linii prostej – bez ograniczenia, w linii bocznej rozciągający się na rodzeństwo rodzone lub przyrodnie.
-
Stosunek powinowactwa w linii prostej – bez ograniczenia.
-
Powstały na skutek adopcji stosunek przysposabiającego i przysposobionego.
Uwaga! Nie można domagać się unieważnienia małżeństwa z powodu przysposobienia, jeżeli stosunek przysposobienia ustał.
-
Złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o zawarciu małżeństwa pomimo braku zezwolenia sądu na złożenie w tej drodze oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński albo w sytuacji gdy pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane.
Uwaga! Nie można domagać się unieważnienia małżeństwa zawartego przez pełnomocnika, jeżeli małżonkowie podjęli wspólne pożycie.
Niezależnie od powyższych okoliczności małżeństwo może być unieważnione jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone:
-
przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli;
-
pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony;
-
pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że skłądający oświadczeniemógł się obawiać, że jemu samemu lub osobie trzeciej grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.
Jaki sąd jest właściwy do unieważnienia małżeństwa?
Sądem właściwym do unieważnienia małżeńśtwa jest sąd okręgowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostanie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli chociaż jedno z nich ma w okręgu tego sądu miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu.
Kto może wytoczyć Powództwo o unieważnienie małżeństwa?
Powództwo o unieważnienie małżeństwa może wytoczyć każdy z małżonków. Dodatkowo w przypadku unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez którąkolwiek ze stron w chwili zawierania małżeństwa w już wcześniej zawartym związku małżeńskim lub z powodu pokrewieństwa pomiędzy małżonkami, unieważnienia małżeństwa może domagać się każdy kto ma w tym interes prawny. Powództwo o unieważnienie małżeńśtwa może wytoczyć również prokurator.
Ile wynosi opłata od pozwu o unieważnienie małżeństwa?
Opłata od pozwu wynosi 200 zł, należy ją uiścić składając pozew do sądu.
Co oznacza zawarcie małżeństwa w złej wierze?
Orzekając o unieważnieniu małżeństwa sąd orzeka także o tym, który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze. Za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który zawarł małżeństwo, wiedząc o istnieniu okoliczności wyłączających możliwość jego zawarcia.
Jakie są skutki zawarcia małżeństwa w złej wierze?
Małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze traktowany jest tak jak małżonek winny rozkładowi pożycia małżeńskiego w przypadku rozwodu (patrz: "kiedy warto domagać się orzeczenia winy").
Jakie skutki wiążą się z unieważnieniem małżeństwa?
Najważniejsze skutki unieważnienia małżeństwa są co do zasady takie same jak rozwodu, tj.:
-
Powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.
-
Odsunięcie byłego małżonka od dziedziczenia ustawowego.
-
Uchylenie domniemania, że dziecko urodzone przez żonę jest dzieckiem męża.
-
Ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem stron.
-
Ustalenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.
-
Wpisanie do aktu małżeństwa wzmianki dodatkowej o jego unieważnieniu.