Postępowanie w sprawach nieletnich / Kiedy nieletni odpowiada jak dorosły?
Zasadą jest, że jeżeli nieletni dopuszcza się popełnienia przestępstwa przed ukończeniem 17 roku życia, stosuje się do niego środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zdarzają się jednak szczególne wypadki kiedy nieletni pomimo nieosiągnięcia wieku 17 lat może odpowiadać na takich samych zasadach jak dorośli. Mianowicie, jeżeli nieletni, ma ukończone 15 lat i dopuści się jednego z wymienionych niżej przestępstw, może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, jeżeli okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się nieskuteczne.
Nieletni po ukończeniu 15 roku życia może odpowiadać za następujące przestępstwa:
- zamach na życie prezydenta RP (art. 134 kk);
- zabójstwo (art. 148 kk);
- spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 par. 1 albo 3 kk);
- sprowadzenie niebezpieczeństwa, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób, albo mieniu w wielkich rozmiarach (art. 163 par. 1 albo 3 kk);
- piractwo (prawdziwe - nie "komputerowe");
- spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 par. 1 albo 3 kk);
- zgwałcenie zbiorowe i ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 kk);
- czynną napaść na funkcjonariusza publicznego połączoną za spowodowaniem ciężkiego uszczerbku na jego zdrowiu (art. 223 par. 2 kk);
- wzięcie zakładnika (art. 252 par. 1 labo 2 kk);
- rozbój (art. 280 kk).
W przedstawionych wypadkach orzeczona kara nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy kary grożącej za dane przestępstwo. W stosunku do sprawców, którzy w czasie popełnienia przestępstwa nie przekroczyli 18 roku życia nie można stosować kary dożywotniego pozbawienia wolności.