Adopcja (przysposobienie) / Najczęstsze przyczyny rozwiązania przysposobienia
Zgodnie z art. 125 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów zarówno przysposobiony jak i przysposabiający mogą żądać rozwiązania stosunku przysposobienia przez sąd.
Użyte w powołanym przepisie pojęcie „ważne powody” nie jest w żadnej normie prawnej precyzyjnie zdefiniowane. W orzecznictwie sądowym za ważne powody uzasadniające rozwiązanie przysposobienia uznaje się tego rodzaju okoliczności, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają wystąpienie z żądaniem rozwiązania stosunku przysposobienia.
W swojej praktyce najczęściej spotykam się z następującymi sytuacjami, na które powołują się strony postępowania i które mogą spełniać kryteria „ważnych powodów” uzasadniających rozwiązanie przysposobienia:
-
Zupełny i trwały rozkład więzi charakterystycznej dla stosunków rodzinnych.
To zdecydowanie najczęstsza, wręcz podstawowa przyczyna wskazywana jako przesłanka rozwiązania przysposobienia. W części spraw wskazuje się również na „zupełny i trwały rozkład więzi emocjonalnej między stronami” albo „wygaśnięcie więzi emocjonalnych charakterystycznych dla stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi”, w praktyce jednak sprowadza się to jednej i tej samej przesłanki braku więzi rodzinnych.
W praktyce wskazane wyżej przesłanka wskazywana jest najczęściej jako następstwo zawinionych zachowań strony pozwanej:
1. W przypadku spraw wszczynanych przez przysposabiających najczęstszymi zarzutami pod adresem przysposobionych są różne zarzuty związane z szeroko pojętą demoralizacją przysposobionych, w szczególności:
-
kradzieże na szkodę osób z rodziny i spoza rodziny;
-
naruszanie zasad panujących w domu;
-
ucieczki z domu;
-
popełnianie czynów zabronionych w rozumieniu prawa karnego albo prawa wykroczeń;
-
picie alkoholu albo zażywanie narkotyków;
-
utrzymywanie kontaktów z osobami zdemoralizowanymi;
-
agresja słowna i fizyczna wobec przysposabiających albo innych domowników;
-
niszczenie mienia;
-
zachowania autodestrukcyjne (samookaleczenia, próby samobójcze);
-
wagary, nierealizowanie obowiązku szkolnego.
2. Z kolei jeżeli chodzi o sprawy wytaczane przez przysposobionych przysposabiającym (statystycznie znacznie rzadsze), najczęściej spotykamy się z następującymi zarzutami:
-
stosowanie nadmiernych rygorów w wychowaniu i kar nieadekwatnych do przewinień;
-
różnicowanie dzieci w rodzinie;
-
nieokazywanie przysposobionemu uczuć;
-
alkoholizm przysposabiającego;
-
zaniedbywanie przysposobionego
-
popełnienie przestępstwa na szkodę przysposobionego.
Do innych często powoływanych okoliczności uzasadniających rozwiązanie przysposobienia należą:
-
nawiązanie przez przysposobionego więzi z rodziną naturalną i jednoczesne ustanie związków z rodziną adopcyjną;
-
okoliczność, że rozwiązanie przysposobienia stworzy szansę na kolejne przysposobienie (o ile szanse na kolejne, bardziej udane przysposobienie wydają się znaczne);
-
okoliczność, że dla strony Powodowej, która nie ponosi winy za nieudaną relację, dalsze trwanie stosunku przysposobienia jest trudne lub niemożliwe do zniesienia.